10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Cevapları 84–153. Sayfalar MEB Yayınları (2025-2026)
Her bölüm için ayrı ayrı “10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Cevapları MEB Sayfa…” başlıkları oluşturduk. Böylece aradığınız sayfaya hızlıca ulaşabilirsiniz.
📚 Eğer henüz 1–83. sayfaların cevaplarına bakmadıysanız buraya tıklayarak ilk bölüme ulaşabilirsiniz.
Bu yazı da öğrenci dostu olacak şekilde hazırlandı. Hemen altta görebileceğiniz turuncu kutudaki İÇİNDEKİLER bölümünden istediğiniz sayfanın cevaplarına kolayca ulaşabilirsiniz.
Soruları çözerken zorlandığınız noktaları yorum bölümünden bize yazabilirsiniz. Kitabın kalan sayfalarını çözmeye devam ediyoruz, bu yüzden sayfayı takip etmeyi unutmayın.
Kolay gelsin…
2.Tema KELİMELERİN RİTMİ
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 86
SORU: 1. Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Görsellerde düzenli aralıklarla tekrarlanan dönüşümlerin günlük hayatımıza
etkileri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP: Bu döngüler hayatımızı birçok şekilde etkiler. Mevsimler değiştikçe hava durumu, giydiğimiz kıyafetler ve yetiştirdiğimiz bitkiler değişir. Ay’ın evreleri de denizlerin gelgitini ve bazı canlıların davranışlarını etkiler. Ayrıca takvimleri ve zamanı düzenlememize de yardımcı olurlar. Kısacası bu düzenli dönüşümler sayesinde hayatımız daha planlı ve düzenli olur.
SORU: Aşağıdaki görsellerde bir ritimden söz edilebilir mi? Gerekçesiyle açıklayınız.
CEVAP: Zeugma Müzesi'nde bulunan Çingene Kızı mozaiğinde farklı renklerdeki küçük taşlar belli bir uyum ve ritimle bir araya getirilmiştir. Halı dokuması esnasında farklı renkte ipler belli bir düzen ve ritim içerisinde düğümlenerek halının motifleri oluşturulmuştur.
SORU: Aşağıdaki şiir alıntılarında ritmi sağlayan unsurlar nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP: Şiirde kafiye ve redifler hece ölçüsü ses ve kelime tekrarları ritmi sağlayan unsurlardır.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 87
4. Aşağıdaki metinlerden faydalanarak soruları cevaplayınız.
SORU: a) İki metin arasındaki farklılıklar nelerdir? Görüşlerinizi karşılaştırma ifade eden kelimeler kullanarak yazınız.
CEVAP: 1. metin bir makaleden alınmış, 2. metin ise bir şiirdir. 1 metinde paragraflar ve paragraf başları kullanılmış. 2. metin ise mısralarla yazılmış ve kıtalardan oluşur. 1. metin daha ciddi ve öğretici. Dilin ve kültürün önemini anlatıyor. 2. metin ise duygusal, şarkı sözleri gibi. Hayatın geçiciliğini, insanın acısını dile getiriyor. Yani birinci metin bilgi verirken, ikinci metin duyguları ön plana çıkarıyor.
SORU: 2. b) İki metin arasındaki farklılıkların gerekçeleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Çünkü yazarların amaçları farklı. Ziya Gökalp topluma bilgi vermek istemiş, bu yüzden açıklayıcı yazmış. Neşet Ertaş ise duygularını ve yaşadığı acıları anlatmak istemiş, o yüzden şiir yazmış.
SORU: 5. Hangi metinden daha fazla etkilendiğimizi gerekçesiyle açıklayınız.
CEVAP: Ben ikinci metinden daha çok etkilendim. Çünkü daha samimi, duygulara dokunuyor. İnsan üzülmüş, kırılmış, bunu çok içten anlatıyor. Kendime daha yakın hissettim.
SORU: 6. Metinlerdeki zamir edat bağlaç ve ünlemler tespit ederek bunların metne katkıları hakkındaki fikirlerinizi açıklayınız.
CEVAP:
Zamirler: ben, sen, o, şey, benim, seni, bize → metni kişisel ve yakın yapıyor.
Edatlar: ile, gibi, karşı, için → anlamı tamamlıyor, cümleleri bağlıyor.
Bağlaçlar: ve, ama, çünkü → düşünceleri birbirine bağlıyor.
Ünlemler: ah, eyvah → duyguyu çok güçlü gösteriyor.
Bunlar kelimeler metni zenginleştiriyor, duygu ve düşüncelerin yazıya dökülmesini kolaylaştırıyor. Metinlere canlılık katıyor. Birinci metinde daha çok açıklayıcı bağlaçlar var, ikinci metinde ise duyguları veren ünlemler daha çok.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 89
SORU: “Toplumların tarihindeki önemli olaylar edebiyatta da bir değişim ve dönüşüm meydana getirir.” Bu cümleden ve incelediğiniz infografikten faydalanarak Türk edebiyatında farklı şiir geleneklerinin ortaya çıkmasının sebepleriyle ilgili sınıf içi tartışma gerçekleştiriniz.
CEVAP: Bu tartışmada kullanılabilecek bazı cümleler şöyle:
- Bence toplum değişince şiirler de değişiyor çünkü edebiyat insanın yaşadıklarını yansıtır.
- Eski dönemlerde din çok önemliydi, bu yüzden ilahiler yazılmış.
- Osmanlı zamanında divan şiiri yaygındı ama Cumhuriyet’ten sonra çağdaş şiir ortaya çıktı.
- Toplumda savaşlar, devrimler olunca şairler de farklı konulara yönelmiş.
- İnsanların düşünceleri ve duyguları değişince, şiirlerin dili ve biçimi de değişmiş.
- Teknoloji ve şehirleşme arttıkça modern şiirler doğmuş.
- Her dönem kendi insanının ihtiyaçlarına göre yeni şiir türleri üretmiş.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 90
Aşağıdaki şiirleri okuyunuz ve şiirlerle ilgili çalışmaları yapınız.
SORU: Sen Varsın ve Bahri Hazer şiirlerinde hangi ritim unsurlarına yer verilmiştir? Metinlerden örneklerle açıklayınız.
CEVAP: “Sen Varsın” şiirinde ölçü, uyak,redif ve kelime tekrarları ritim oluşturmuş.
11'li hece ölçüsü; "dokudum-okudum, geçer- içer-açar" gibi mısra sonundaki kafiye ve redifler; “İplik iplik nakışında sen varsın” gibi tekrarlar buna örnek olarak verilebilir.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 91
SORU: 2. Sayfa 91’de verilen kavram haritasında Sen Varsın ve Bahri Hazer şiirlerindeki ahenk unsurlarıyla ilgili boş bırakılan yerleri tamamlayınız.
CEVAP: Görselde cevaplanmıştır. Görüntüyü netleştirmek için resme tıklayınız.
Sıra Sizde:
SORU: ► Sayfa 92’deki gazeli göz gezdirerek okuma yöntemiyle okuyunuz. Başlık ve görselden hareketle şiirin içeriğine yönelik tahminlerde bulununuz.
CEVAP: Gazeller aşk, eğlence, şarap gibi konuları işler. Şiirde Kabe kelimesi ve döne döne ikilemesi geçiyor. Şiir ilahi aşk konulu olabilir.
SORU: ► Sayfa 92’de okuyacağınız gazeli anlamak ve anlamlandırmak için gazelin günümüz Türkçesiyle yazılmış şeklini güvenilir kaynaklardan bularak arkadaşlarınızla paylaşınız.
CEVAP: Necati Bey'in Döne Döne Gazeli'nin Günümüz Türkçesi
(Gazelin ders kitabında verilen beyitlerinin Türkçesi verilmiştir.)
1. Ahımın kıvılcımı, döne döne göklere çıkalı gökyüzü kandilinin ciğeri döne döne yandı.
2. Senin zülfüne asılanın ayağı yere mi basar? Zevk
ve şevkle, canını döne döne verir.
3. Zülfünün gecesiyle (siyahlığıyla) gönül ülkesi
harap oldu diye güvercin bu haberi sana döne döne
ulaştırdı.
(...)
5. Senin kapın Kabe olmasaydı; ay ve güneş gece
gündüz o güzergâhı döne döne tavaf etmezlerdi.
6. Aynalar, yer yer asılıp belki sen olabilirsin diye döne döne gelene gidene bakarlar.
7. Ey Necâtî! Padişah meclisinin şarkıcısı bu yeni, orijinal şiiri döne döne raks
ederek okusa yaraşır.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 93
SORU: 1. Gazelde geçen bazı kelime ve kelime grupları ile bunların anlamları aşağıda verilmiştir. Dizelerdeki bağlamlarından hareketle bu kelime ve kelime gruplarını anlamlarıyla eşleştiriniz. Yaptığınız eşleştirmenin doğru olup olmadığını tablonun yanındaki karekoddan kontrol ediniz.
CEVAP: Görselde verilmiştir. Yazıları netleştirmek için görsele tıklayın.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 94
SIRA SİZDE
Aşağıda farklı yüzyıllarda yazılmış metinler ve bu dönemlere ait haritalar verilmiştir. Metinler ve
haritalardan faydalanarak çalışmaları yapınız.
SORU: 1. Yüzyıllar içinde dilde meydana gelen değişimin sebepleriyle ilgili görüşlerinizi açıklayınız.
CEVAP: Dilde değişim, insanların farklı yerlerde yaşaması, yeni kelimeler öğrenmesi ve başka dillerle etkileşime girmesiyle olur. Ayrıca zamanla insanların konuşma tarzı ve yazı kuralları da değişir. Bu yüzden 11. yüzyıldaki Türkçe ile 16. yüzyıldaki Türkçe farklıdır.
SORU: 2. Çalışmadan faydalanarak Necâtî’nin yaşadığı dönemin dil anlayışıyla ilgili çıkarımlarınızı açıklayınız.
CEVAP: Necâtî, 16. yüzyılda yaşadığı için dili süslü, zarif ve Arap-Fars kelimeleriyle dolu kullanırdı. Ama halkın konuştuğu dil ile arasında fark vardı. Bu yüzden şiirlerinde hem güzel kelimeler hem de klasik kurallar ön plandadır.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 96
SORU: Aşağıda günümüz Türkçesiyle de verilen Su Kasîdesi’ni okuyunuz. Gazel ile Su Kasîdesi’ni tablodaki
ölçütlere göre karşılaştırınız.
CEVAP: Görselde verilmiştir. Yazıları netleştirmek için görsele tıklayın.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 97
SORU: Aşağıdaki metinlerden faydalanarak infografikte boş bırakılan yerleri tamamlayınız.
CEVAP: Görselde verilmiştir. Yazıları netleştirmek için görsele tıklayın.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 98
Aşağıdaki yönergeleri takip ederek şiirlerle ilgili grup çalışmasını gerçekleştiriniz.
➡ Öğretmeninizin rehberliğinde gruplar oluşturunuz.
➡ Gruplara birer sözcü seçiniz.
➡ Aşağıda verilen şiirleri okuyunuz.
➡ Karşılaştırma yapmak için konu, tema, metnin yazılma amacı, şiir ve şair ilişkisini yazacağınız
bir tablo hazırlayınız.
Cevap: Görselde verilmiştir. Yazıları netleştirmek için görsele tıklayın.
➡ Metinleri konu, tema, metnin yazılma amacı, şiir ve şair ilişkisi yönüyle karşılaştırınız.
➡ Metinleri millî ve evrensel konuları ele alması bakımından tasnif ediniz.
Cevap:
Millî ve Evrensel Konulara Göre Sınıflandırma:
-
Millî konulu şiirler: Maraş’ın ve Ökkeş’in Destanı, Vatan Sevgisini İçten Duyanlar, Anne
-
Evrensel konulu şiirler: Sevgilerde, Kar, Koşma
➡ Beğendiğiniz metinler hakkında grup üyelerinizle ortak bir görüş oluşturunuz.
➡ Ortak görüşlerinizi gerekçelendiriniz.
➡ Ortak görüşünüzü grup sözcüleri aracılığıyla sınıfta sununuz.
Cevap: Her şiir için ayrı bir ortak görüş yazdım. Beğendiğiniz şiire göre sınıfta sunabilirsiniz.
1. Sevgilerde – Behçet Necatigil
Bu şiiri beğendik çünkü duygularını zamanında söyleyemeyen insanların pişmanlığını anlatıyor. Herkesin kendinden bir parça bulabileceği bir şiir. Sade diliyle çok etkileyici.
2. Maraş’ın ve Ökkeş’in Destanı – Gülten Akın
Bu şiiri beğendik çünkü Kurtuluş Savaşı’ndaki cesur halkın mücadelesini anlatıyor. Kadınların kahramanlığı bizi etkiledi. Millî duygularımızı güçlendirdi.
3. Vatan Sevgisini İçten Duyanlar – Âşık Veysel
Bu şiiri beğendik çünkü vatan sevgisini içten ve samimi bir dille anlatıyor. Çalışmanın, üretmenin önemini vurguluyor. Her dizesi bizi motive etti.
4. Kar – Ahmet Muhip Dıranas
Bu şiiri beğendik çünkü duygusal ve düşündürücü. Kış ve karın içinde yalnızlık duygusunu çok güzel anlatıyor. Şiirin ritmi de bizi etkiledi.
5. Koşma – Erzurumlu Emrah
Bu şiiri beğendik çünkü halk şiiri geleneğini hissettik. Aşkın hem güzel hem de acı yanlarını sade bir dille anlatıyor. Dörtlüklerin uyumu çok hoşumuza gitti.
6. Anne – Halide Nusret Zorlutuna
Bu şiiri beğendik çünkü annelere olan sevgiyi en güzel şekilde anlatıyor. “Anne” ile “vatan” arasında bağ kurması çok anlamlı. Şiir hem duygusal hem de saygı dolu.
➡ Karşılaştırdığınız şiirlerden hangisini beğendiğinize ortak bir görüşle karar veriniz. Görüşlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 100
Bitmeyen işler yüzünden
(Siz böyle olsun istemezdiniz)
Bir bakış bile yeterken anlatmaya her şeyi
Kalbinizi dolduran duygular
Kalbinizde kaldı.
Behçet Necatigil, Bütün Yapıtları Şiirler
SORU: Bu dizelerde yer alan ek ve sözcük durumundaki zamirleri tespit ediniz. Bu tespitlerinizi yaparken nelere dikkat
ettiğinizi gerekçesiyle yazınız.
CEVAP:
Sözcük durumundaki zamirler: siz, şey
Ek durumundaki zamirler: yüz-ü, kalp-iniz
Zamirler ismin yerini tutan kelimeler olduğu için bu özelliği taşıyan sözcüklere dikkat ettim.
(...)
Sesin nerde kaldı, her günkü sesin,
Unutulmuş güzel şarkılar için
Bu kar gecesinde uzaktan, yoldan,
Rüzgar gibi tâ eski Anadolu’dan
Sesin nerde kaldı? Kar içindesin!
Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!
Uyandırmayın beni, uyanamam.
Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
Yağsın kar üstümüze buram buram…
Buğulandıkça yüzü her aynanın
Beyaz dokusunda bu saf rüyanın
Göğe uzanır -tek, tenha- bir kamış
Sırf unutmak için, unutmak ey kış!
Büyük yalnızlığını dünyanın.
Ahmet Muhip Dıranas, Şiirler
SORU: Bu dizelerden aşağıdaki sözcük türlerine örnekler bularak tablodaki ilgili bölümlere yazınız.
CEVAP:
Zamir: nerde, beni,
Edat: için, gibi
Bağlaç: ne...ne
Ünlem: tâ, ey
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 101
SORU: Aşağıdaki yönergeleri takip ederek “döne döne” redifli gazele yönelik grup çalışmasını gerçekleştiriniz.
➡ Öğretmeninizin rehberliğinde gruplar oluşturunuz.
➡ Gruplara birer sözcü seçiniz.
➡ Grup üyeleri arasında tartışarak soru kartlarındaki açık uçlu soruları cevaplayınız.
Cevap: Alttaki görselde sorular cevaplanmıştır.
➡ Soruların cevaplarıyla ilgili ortak görüşünüzü grup sözcüleri aracılığıyla sınıfta sununuz.
➡ Sunumlar sonunda grupların ortak cevaplarından faydalanarak gazelin temasına, içeriğine,
türüne, dil ve anlatım özelliklerine yönelik çıkarımlarda bulununuz.
Cevap:
Çıkarımlarımız:
Gazelin teması, aşk ve sevgiliye duyulan derin tutku üzerinedir. Şair, sevgiliye kavuşamamanın acısını ama aynı zamanda onun uğruna her şeyi göze alacak kadar büyük bir sevgiyi anlatır.
İçerik olarak, âşık sürekli sevgilinin güzelliğini, üstünlüğünü ve kendisinin bu aşk uğruna çektiği acıları dile getirir. “Döne döne” ifadesi bu duyguların sürekliliğini ve yoğunluğunu gösterir.
Bu şiir aşk konulu bir gazeldir, yani Divan edebiyatının en yaygın türlerinden biridir. Şair, sevgilisine duyduğu aşkı estetik bir biçimde ifade etmiştir.
Dil ve anlatım bakımından, gazelde süslü ama dönemi için sade sayılabilecek bir Osmanlı Türkçesi kullanılmıştır. Arapça ve Farsça kelimeler olsa da anlam duygusal olarak güçlüdür. Redif ve kafiyeler ahenk sağlamış, şiire müzikal bir ritim kazandırmıştır.
Yazıları netleştirmek için görsele tıklayın.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevapları Sayfa 102
SORU: Aşağıdaki birinci ve ikinci metinleri okuyunuz, üçüncü metni dinleyiniz. Metinlerden faydalanarak aşk temasının farklı dönemlerde ele alınışında nasıl bir değişim ve dönüşüm yaşandığına dair çıkarımlarınızı yazınız.
CEVAP: Eskiden şairler aşkı daha karışık ve süslü bir dille anlatırlarmış. Onlara göre aşk bazen Allah’a duyulan ilahi bir sevgi, bazen de ulaşılması zor bir sevgiliymiş.
Nedîm’in şiirinde aşk daha neşeli ve günlük hayata yakın. Sevgili zarif, güzel ve nazlı biri olarak anlatılıyor.
Erdem Bayazıt’ın şiirinde ise aşk daha içten ve derin. Şair hem sevgiliye hem de Allah’a bağlı bir sevgi hissediyor.
Yani aşk zamanla değişmiş. Eskiden gizli ve karmaşık anlatılırken, günümüzde daha sade, samimi ve duygusal anlatılıyor.
){kind=link}
Sağol Kıral
YanıtlaSilİşine yaradıysa ne güzel!
Sil