Atasözleri - Slayt ve Ders Notu (PDF)

Atasözleri hakkında hazırladığımız slayt ve PDF formatındaki ders notunu konu anlatımının sonundaki renkli bağlantılardan indirebilirsiniz. Atasözü nedir? Atasözlerinin özellikleri nelerdir? Her bir özellikleriyle ilgili örnekler, Atasözleri ve deyimlerin benzerlikleri, atasözleri ve deyimlerin farklı yönleri hakkında açıklamaları slayt ve ders notunda bulabilirsiniz. Ayrıca atasözleri hakkında konuyu pekiştirici test sorularına da çalışmamızda yer verilmiştir. Atasözleri slayt ve ders notu bağlantısı sayfanın sonundaki renkli bağlantıda…

Atasözü Nedir?

Dilin sözlü geleneği içinde uzun zamanda oluşmuş, söyleyeni belli olmayan, öğüt veren özlü sözlerdir.

Örnek:

• Bilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıp.
• Çoğu zarar, azı karar.
• Dereyi görmeden paçayı sıvama.
• Fukaranın tavuğu tek tek yumurtlar.
• İstediğini söyleyen istemediğini işitir.

Atasözlerinin Özellikleri

1. Atasözleri anonim sözlerdir yani söyleyeni belli değildir. Halkın ortak malıdır.
2. Atasözleri kalıplaşmış ifadelerdir. Herhangi bir sözcüğü değiştirilmez. Değiştirilirse anlatım bozukluğu olur.

Örnek:

·         “Hazıra dünya dayanmaz.” şeklinde bir kullanım yanlış olur. Atasözünün aslı «Hazıra dağlar dayanmazdır.»

·         «Tavuk ölür, gözü çöplükte kalır.» kullanımı da yanlış olur. Doğrusu «Horoz ölür, gözü çöplükte kalır.» şeklindedir.

3.  Atasözleri genellikle mecaz anlamlı ifadelerdir. Az da olsa gerçek anlamlı atasözleri bulunabilir.

Örnek:

• Ağaç yaprağıyla gürler. (Mecaz)
• Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer. (Mecaz)
• Ummadığın taş baş yarar. (Mecaz)
• Islanmışın yağmurdan korkusu olmaz. (Mecaz)
• Dost bin ise az, düşman bir ise çoktur.(Gerçek A.)
• Bugünün işini yarına bırakma. (Gerçek A.)

4. Atasözleri özlü ifadelerdir. Yani az sözle çok şey anlatırlar.

Örnek:

• Baş kes, yaş kesme.
• Her ziyan bir öğüttür.
• Çok bilen çok yanılır.
• Bugün bana ise yarın sana.
• Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar.

 Atasözleri ve Deyimlerin Benzerlikleri

1. Her ikisi de anonim ifadelerdir. Söyleyenleri belli değildir.
2. Her ikisi de özlü sözlerdir. Az sözcükle çok anlam ifade ederler.
3. Her ikisi de kalıplaşmış ifadelerdir. Herhangi bir sözcüğü değiştirilemez.
4. Her ikisi de genellikle mecaz anlam taşırlar. Az da olsa gerçek anlamlı olanları vardır.
5. Her ikisi de sözlü geleneğin birer öğesidir. Ortak geçmişten izler taşırlar.

Atasözleri ve Deyimlerin Farkları

1. Deyimler bir durum bildirirler. Atasözleri ise bir yargı bildirirler.
2. Deyimler öğüt veya ders amacı taşımazlar. Atasözleri öğüt anlamı taşırlar.
3. Deyimler genellikle sözcük grupları olarak cümlenin bir parçasıdır, genellikle tek başına bir cümle oluşturmaz; atasözleri ise tek başlarına bir cümledir.

Atasözleriyle İlgili Test Soruları

I.  Öfkeyle kalkan zararla oturur.

II. Kartala bir ok değmiş yine kendi yelesinden.
III.Bıçak kendi sapını kesmez.
IV. Keskin sirke küpüne zarar verir.
V.  Ağaca balta vurmuşlar, “Sapı bedenimden.” demiş.

1.  Yukarıda numaralandırılan atasözleri anlamları bakımından ikişerli gruplara ayrılırsa hangisi dışarda kalır?
A. IV    B. II    C. I    D. V    E. III

2. Küçüğe bak hele ne büyük işe varır
Sakın deme her iş olacağına varır
Bir er ordu yanında nedir ki deme
........
Bu şiirin son mısrası şiirin gidişatına göre aşağıdaki atasözlerinden hangisi olabilir?
A. Bir mıh bir nal, bir nal bir at kurtarır.
B. Gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir.
C. Aslan yattığı yerden belli olur.
D. Baş nereye giderse ayak da oraya gider.
E. Bir musibet bin nasihatten iyidir.

3. Atasözleri yüzyıllara dayanan deneyimin ve birikimin sonucu olarak insanlara yol gösterir.
Örneğin, “----” atasözünden, birçok durumda olduğu gibi eğitimde de fazla korumacı bir hareketim çocuğa zarar verebileceğine dair dersler çıkarılabilir.

Bu paragrafta boş bırakılan yer aşağıdaki atasözlerinden hangisi ile tamamlanabilir?
A. Çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider.
B. Atlar tepişir, arada eşekler ezilir.
C. Alıcı kuşun ömrü az olur.
D. Sakınılan göze çöp batar.
E. Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez.

4. Uzun deneyim ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte sözlere atasözü denir.
Yukarıdaki tanımdan yola çıkılırsa aşağıda bulunanlardan hangisine atasözü denilmez?
A. Akçe akıl öğretir, don yürüyüş.
B. Ucuz alan, pahalı alır.
C. Atı alan Üsküdar’ı geçti.
D. El elin nesine, gülerek gider yasına.
E. Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.

5.  Aşağıda verilen atasözlerinden hangisi birlikte verilen tutum ya da hareket ile anlam bakımından ters düşer?
A. Sağlık istersen çok yeme, saygı istersen çok deme. - Ölçülü davranmak
B. Her işte bir hayır vardır. - İyimser olmak
C. Gül dikensiz, sefa cefasız olmaz. - Sıkıntılara katlanmak
D. Bin tasa bir borç ödemez. - Kuşku duymak
E. Alçak yerde tepecik kendisini dağ sanır. - Bilgiçlik taslamak

CEVAPLAR: 1-E  2-A 3-D 4-C 5-D

Atasözleri Slayt ve Ders Notu (PDF) İndir

İNDİR: Atasözleri Slayt

İNDİR: Atasözleri Ders Notu PDF